Realisatie IBDS: naar verantwoord datagebruik voor de samenleving
In 2022 kreeg ICTU de meerjarige opdracht om overheden te helpen hun Interbestuurlijke datastrategie (IBDS) te realiseren. Alle Nederlandse gemeenten, waterschappen, provincies, uitvoeringsorganisaties en departementen van het rijk werken daarin samen, vanuit één gedeelde visie: dat de samenleving baat heeft bij verantwoord datagebruik door overheden.
Dienstverlening, beleid, regelgeving, toezicht, handhaving: ze zijn niet goed mogelijk zonder juist gebruik van juiste data. Oók over de grenzen heen van sectoren, domeinen en andere ‘kokers’: data moeten kunnen stromen tussen organisaties. Op een manier die vertrouwen wekt, dus mét garanties voor zaken als kwaliteit, veiligheid, privacy, transparantie en rechtmatigheid.
Samenwerking en co-creatie
Het programma Realisatie IBDS organiseert de samenwerking tussen overheden om zo ver te komen, want vanuit de historie zijn er nu nog veel technische, juridische en organisatorische belemmeringen. Van wetgeving tot opleiding of inrichting van techniek: zonder integrale aanpak zal het niet lukken.
Het ministerie van BZK is coördinerend opdrachtgever voor Realisatie IBDS aan ICTU, namens alle overheden. Die werken mee op alle niveaus: in stuur- advies- en werkgroepen, binnen cocreatie-projecten, als lid van communities, of bij de ontwikkeling van nieuwe instrumenten. Samen stelden ze deze Meerjarenaanpak vast die jaarlijks wordt ingevuld, zoals met dit IBDS-Jaarplan 2025. Het resultaat daarvan bestaat uit afspraken, voorzieningen, werkwijzen en andere bouwstenen die overheden (gaan) toepassen in hun werk voor de maatschappij.
Een integrale aanpak voor verantwoord datagebruik
De aanpak betreft zowel wat er kán met data (technisch en organisatorisch) en wat er màg (ethisch en juridisch) als wat daarbij hélpt (uit kennis en ervaring, voor mens en organisatie). De praktijk inspireert dit werk: het helpen oplossen van maatschappelijke opgaven, zoals bij wonen, stikstof of bestaanszekerheid.
Federatief datastelsel als basis
Niet door alles te centraliseren, maar door vraag en aanbod van data bijeen te brengen in een federatief datastelsel. Daarin blijven data altijd bij hun bron, zonder kopie die zal verouderen. Overheidsbrede afspraken over bijvoorbeeld toegang, gebruik en technische standaarden maken het delen van data veilig mogelijk, ook binnen de Europese regels die hiervoor (gaan) gelden.
Meer weten?
Volg de actuele stand van zaken op: Realisatie IBDS. Wilt u deelnemen aan de ontwikkeling of gebruikmaken van de bouwstenen? Neem contact op via TeamIBDS@ICTU.nl.
