Versnellen digitale toegankelijkheid overheidskanalen

Begin 2023 kunnen overheidsorganisaties overzichtelijk in een dashboard zien of hun online kanalen al voldoen aan de wettelijke eisen voor digitale toegankelijkheid. Het is het eerste product van het ICTU-programma DigiToegankelijk.

4,5 miljoen Nederlanders

Websites en apps van de overheid moeten toegankelijk zijn voor iedereen, dat is een wettelijke verplichting. De praktijk laat echter zien dat veel online kanalen nog niet aan de eisen voor toegankelijkheid voldoen. Dat kan verschillende redenen hebben, vertelt Martin Eikenboom, werkzaam bij ICTU en programmamanager van het DigiToegankelijk toezichts- en ondersteuningsprogramma, afgekort tot DigiToegankelijk.

“Overheden zijn afhankelijk van hoe snel leveranciers hun producten aanpassen, de aanpassing van wat oudere websites kan best kostbaar zijn en ook speelt mee dat overheden soms denken dat het om maar een kleine groep mensen gaat. Wat niet waar is, want in Nederland hebben 4,5 miljoen mensen moeite met het begrijpen van digitale dienstverlening. Je helpt dus een grote groep burgers door de online kanalen digitaal goed toegankelijk te maken.” Een persoonlijke noot: hij weet zelf hoe vervelend het is als een website of een app niet goed toegankelijk is, want hij heeft een visuele beperking. “Ik kan het internet gebruiken, maar het helpt mij natuurlijk enorm als de digitale toegankelijkheid goed is. Nog los van mijn eigen situatie vind ik dat mensen met een beperking het al moeilijk genoeg hebben. Het is mooi als je hun leven iets gemakkelijker kunt maken.”

Twee opdrachten

Overheden werken al een tijdje aan de digitale toegankelijkheid van hun online kanalen, maar dat gaat de Tweede Kamer niet snel genoeg. Naar aanleiding van Kamervragen gaf staatssecretaris Alexandra van Huffelen van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de opdracht voor een programma dat moet zorgen voor een versnelling. Dat programma is DigiToegankelijk. ICTU werkt hierin samen met Logius, Gebruiker Centraal en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Het programma kreeg twee opdrachten van de staatssecretaris: het inrichten van een toezichthoudende functie en overheden ondersteunen bij het digitaal toegankelijk maken van hun websites en apps. Eikenboom: “We gaan het wiel niet opnieuw uitvinden, want veel organisaties houden zich al bezig met digitale toegankelijkheid. Daar werken we mee samen. Ook is er al veel informatie beschikbaar, die overheden ondersteunt bij het voldoen aan de eisen van digitale toegankelijkheid. Al deze informatie gaan we ontsluiten via DigiToegankelijk.nl, een website die Logius in beheer heeft.”

Toezicht

Het eerste product dat het programma oplevert is een dashboard, waarin te zien is welke websites en apps al voldoen aan de toegankelijkheidseisen – en welke niet. Het dashboard maakt gebruik van de verklaringen die overheidsorganisaties al publiceren in het register van toegankelijkheidsverklaringen. Daarnaast bundelt het programma informatie via een kennisplatform en gaat het leveranciers ondersteunen bij het op orde brengen van hun producten, waar het gaat om digitale toegankelijkheid. Ook brengt het overheden die hun websites en apps verbeteren in contact met communities van mensen met een beperking. Zodat hun gebruikerservaringen kunnen helpen bij het daadwerkelijk verbeteren van de digitale toegankelijkheid. Zoals gezegd bestaat het programma uit twee onderdelen: het ondersteunen van overheden en een toezichthoudende functie. Eikenboom: “De functie van toezichthouder hangt samen met de nieuwe Wet digitale overheid, die waarschijnlijk halverwege 2023 van kracht wordt. Het is nog niet precies duidelijk hoe die functie eruit komt te zien, daarom focussen we eerst op het tweede onderdeel van onze opdracht: de ondersteuning. Duidelijk is wel dat de toezichthoudende functie wordt gescheiden van het ondersteuningsaanbod, om de onafhankelijkheid te borgen.”

Slimme allianties

Het is een groot speelveld waarin het programma opereert, met 1.350 overheden en honderden leveranciers van websites en apps. Hoe gaan ze die allemaal in beweging krijgen, zodat het toegankelijk maken van digitale overheidskanalen wordt versneld? “Dat kunnen we natuurlijk niet alleen en dat hoeft gelukkig ook niet. We willen hiervoor slimme allianties smeden,” zegt Eikenboom. Dat past bij ICTU, zegt hij ook: “Omdat we zelf een overheidsorganisatie zijn, kunnen we vrij gemakkelijk hecht en intensief samenwerken met andere overheden. En het runnen van programma’s in een complex speelveld … daar zijn wij bij ICTU ook van.”
Het vraagstuk is best taai, als het dat niet was geweest dan waren de online overheidskanalen al goed toegankelijk geweest. DigiToegankelijk zet een heel scala aan hulpmiddelen in om die taaiheid en complexiteit te doorbreken. “Het is een flinke klus, maar ik ben optimistisch. Ik denk dat we veel kunnen bereiken, we gaan er in ieder geval alles aan doen!” concludeert Eikenboom.