Impressie ICTU Inspiratiefestival 4 november 2021

Leren van anderen, inspireren en ontmoeten. ICTU vierde haar 20-jarige bestaan op 4 november 2021 met het online ICTU Inspiratiefestival.

Een impressie door Marieke Vos

‘Beyond 2021 - Let’s create (y)our future’ is het thema van het Inspiratiefestival en dat wordt serieus ingevuld. Tijdens het online festival worden de sessies live gestreamd en ontmoeten deelnemers elkaar in de 'metaverse', een virtual reality omgeving. Ze bezoeken er de ICTU Expo en borrelen na afloop op een virtueel dakterras. Online en fysiek vinden elkaar in een mooie mix van een inhoudelijke en feestelijke bijeenkomst. Met live optredens van singer songwriter Celine Cairo, een tot nadenken stemmend betoog van Maxim Februari, een pleidooi voor Natural Intelligence door Leen Gorissen, en prikkelende bijdragen van uiteenlopende sprekers. Dat alles onder het enthousiaste dagvoorzitterschap van Justin Halsall.

Bekijk de aftermovie van het ICTU Inspiratiefestival!

Natural Intelligence -  lezing Leen Gorissen

De natuur is vele malen slimmer en innovatiever dan wij, betoogt Leen Gorissen, oprichter en CEO van Centre4NI, in haar openingslezing. Als innovatiebioloog helpt zij organisaties en mensen te leren van de natuur. “De natuur doet al 3,8 miljard jaar aan research & development. Van deze ‘natural intelligence’ kunnen wij veel leren,” betoogt zij. Ze noemt tal van voorbeelden van hoe de natuur innoveert, op een manier die de aarde vitaler en gezonder maakt. In tegenstelling tot het menselijke handelen, dat de aarde uitput. Als mensen innoveren zoals de natuur dat doet, dan maken we een positieve impact op de aarde: “Dan maken we de omslag van degeneratie naar duurzaamheid naar de stap daarna: regeneratie.” Van alle soorten die ooit op aarde leefden, is 99,9% uitgestorven. De 0,1% die overleeft, zijn de soorten die de wereld gezonder en vitaler achterlaten, vertelt ze. Haar lezing is een warm pleidooi om dat als mensheid ook te doen. Ze laat met diverse voorbeelden zien hoe dat nu al door organisaties wereldwijd wordt uitgevoerd.

De essentie

Wat kunnen we leren van de innovatiekracht van de natuur als het gaat om digitalisering? Leen Gorissen heeft een verrassend antwoord op die vraag: “Zwermen vogels botsen niet en mieren staan nooit in de file. Als je kijkt hoe communicatie werkt in de natuur, dan valt op dat er een aantal eenvoudige regels zijn, waar iedereen zich aan houdt. Daar zou je ook in digitalisering mee kunnen werken. Als iedereen werkt met een basisset van eenvoudige regels, dan kan er veel bottom-up ontstaan.” Daar gaat echter wel iets aan vooraf, benadrukt ze: “In de natuur is de essentie altijd het uitgangspunt. Mensen richten zich meestal op efficiëntie, ook in digitalisering. Echter: waar doe je het voor? Wat is de essentie? Vraag je eerst af wat echt waarde heeft. En maak vanuit die waarden je keuzes in processen en digitalisering.”

Bekijk de lezing van Leen Gorissen

Dataproducerende koeien -  voordracht Maxim Februari

Filosoof Maxim Februari gaat in zijn lezing in op “onze omgang met de werkelijkheid”. Een advertentie van de Wageningen Universiteit is de rode draad in zijn verhandeling. Daarin stond dat koeien op een proefboerderij ‘data produceren’. Dat klopt niet, want koeien produceren geen data. “Software, door mensen gemaakt, produceert data. Koeien leven in de werkelijkheid en data zijn afgeleiden van die werkelijkheid.” Mensen vertrouwen in toenemende mate op data en dat is een probleem, betoogt hij: “Data zijn een afbeelding van de werkelijkheid, maar lang niet altijd een betrouwbare interpretatie van de werkelijkheid. Naarmate onze problemen groter worden, maken we echter grootschaliger gebruik van data. We doen dat om greep te krijgen op een steeds complexer wordende wereld. Maar door te werken met dit soort ombeelden, verliest de overheid juist haar greep op de werkelijkheid.”

Bescheidenheid

“De werkelijkheid slaat terug”, stelt Maxim Februari. Nieuwe datamodellen gaan niet helpen in grote crises, zoals de klimaatcrisis en de coronacrisis. De enige manier om de complexe problemen van deze tijd op te lossen, is door daadwerkelijk iets te doen. Bij het te lijf gaan van deze problemen past bovendien bescheidenheid, zegt hij. “Wij mensen denken dat we de geheimen van de werkelijkheid kunnen ontrafelen. We overschatten onszelf en onze vaardigheden al gauw. De schade die wij aan de planeet veroorzaken, doen we niet met opzet of vanuit kwade wil, maar door domheid vermomd als slimheid. Of, milder gezegd: onze beperkte intelligentie.” Februari sluit af met de tip: “Houd de werkelijkheid in het oog, pas op voor zelfoverschatting en kijk eens naar andere oplossingen dan software. Niet alles is een informatieprobleem en kan worden opgelost met datatechnologie.”

Meer sessies terugkijken? Bekijk de overzichtspagina met alle sessies die uitgezonden zijn op het ICTU Inspiratiefestival van 4 november 2021.